Bu yazı, Birikim dergisinin Mayıs 2022 tarihli 397. sayısında yayımlanmıştır. Beka kaygısını —Teşkilât-ı Mahsûsa’dan Özel Harp Dairesi’ne, oradan JİTEM’e, vs.— her daim derininden ses veren İttihatçı geleneğiyle takdis edip “Türklük Sözleşmesi” üzerinden hesap sormaya teşne devlet zihniyetinin makul; sözleşmeye iltifatkârsız, muhalif ya da muarızı olanlara şiddetle mukabeleyi hak gören linççi milliyetçiliğin makbul addedildiği siyasi coğrafyamızda […]

Bu yazı, Birikim dergisinin Mart 2022 tarihli 395. sayısında yayımlanmıştır.     Bu yazıda, “yaratma edimi”ni merkeze (bir bakıma, tartışmanın ufkuna) yerleştirerek bir yandan Freud’un psikanalizi (psikanalitik duyarlıklı bakış) ve Spinoza’nın Etika’sı dahilinde söz konusu edimi sorunsallaştırmak; diğer yandan da, bilvesile, Freud’un psikanalizi ile Spinoza’nın felsefesinin kesişim ve ayrışımlarına değinmek istiyorum. Hikâyesine geçmeden, yazımı, Onur […]

Birikim dergisinin Ocak-Şubat 2022 sayısında yayımlanmıştır.       Slavoj Zizek’in son kitabı, “liberal/kapitalist demokrasiler” ve “popülizmler” marifetiyle gelip dayandığımız kıyamet eşiğindeki ideolojik müdahalelerinden oluşuyor. Adını Söylemeye Cesaret Eden Bir Sol adıyla Türkçeleştirilmiş kitabının (‘A Left that Dares to Speak Its Name’, 2020)1 alt başlığı ’34 Zamansız Müdahale’ (’34 Untimely Interventions’). Önce şu soru: ’Giriş’ […]

21 Kasım 2021’de Gazete Duvar’da yayımlanmıştır. Şu unutulmamalıdır: Toplumsal insani sorunlarını, barış-demokrasi-eşitlik kabulleri içinde ele alıp halledememiş ulusların —kendi tecrübelerimizle de sabit— gelecek kuşaklarına müreffeh bir hayat vaat edebilmeleri, hangi zaferin peşinde koşarlarsa koşsunlar, geleceğe yenik düşmemeleri mümkün değildir. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, kısa bir video kaydıyla, Cumhuriyet tarihi boyunca mağdur edilmiş kişi ve […]

29 Ekim 2021’de Gazete Duvar’da yayımlanmıştır. Sizi tanıyarak başlayalım. Okurlarımıza kendinizi nasıl tanıtmak istersiniz? Tanıtmak istediğiniz kitabım, ‘birey’i mesele edinen ve onu sorunsallaştırdığı zeminde —nihayetinde— ‘solun melankolisi’ne de yorum getiren bir metin olduğu ve bütün bunları ‘psikanalitik duyarlık’la yapmaya özendiği için, özellikle vurgulamalıyım, ben bir psikanalistim. 1980’de İ. Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden mezun oldum (yani, […]

Birikim dergisi, Eylül 2021, sayı 389’da yayımlanmıştır. Ben bu yazıda, Serhat Celâl Birdal’ın 1960-1980 arası Türkiye “sol hareketi”ni, “arzu, ideoloji, politika” bağlamında ele alışını —dolayısıyla, arzu politikası anlayışını—, yaslandığı kuramsal dayanaklar üzerinden açmakla birlikte, Marksist sol siyasi mücadeleye ilişkin tahayyül, tasavvur ve eleştirel kaygılarımız dahilinde sorgulamak istiyorum.1  GİRİŞ Birdal’ı, Bir Başka Devrim/ ‘Türkiye Sol Hareketinde […]

Bu yazı, 6 Mayıs 2021’de bianet.org’da (“Geçmişle hesaplaşma ve kimliksel hassasiyetler” başlığıyla) yayımlanmıştır. “Tarihçinin görevi iktidarda bulunanları, bulunmuş olanları ya da herhangi bir ideolojiyi haklı göstermek değil, geçmişte susturulan kurbanları da kapsayan gerçekleri gün ışığına çıkarmaktır. Bu anlamda en önemli etik, insan haklarını ölçü almaktır”. Filiz Gazi, Taner Akçam’la Gazete Duvar adına yaptığı söyleşiyi, “Taner […]

Bu yazı, Ayrıntı dergisinin Kış 2020/ 36. sayısında yayımlanmıştır. Hannah Arendt, (bizde iki ayrı kitap olarak, ’Antisemitizm1 ve ‘Emperyalizm’2 alt başlıkları ile yayımlanan) Totalitarizmin Kaynakları isimli çalışmasına, “önsözler” sonrasına yerleştirdiği Roger Martin Du Gard alıntısı (epigrafı) ile yol verir: “Bu yüzyıl Devrimle başlayıp, Dreyfus Davası ile kapanan dikkate değer bir yüzyıldır! Ama belki de çöplüğe […]

Birikim dergisinin Haziran-Temmuz, 374-375. sayısında yayımlanmıştır.           “A. Adnan Adıvar/ Dünyayı Düzeltmek”1, Tuncay Birkan’ın derleyip yayıma hazırladığı kitaplardan oluşacak “İzler” dizisinin ilk örneği. Kitabın tanıtım nitelikli giriş yazısında, Birkan, yüz yılını devirmeye az kalmış Cumhuriyet’in mirasını yeterince tanımıyor olmaklığımızdan; siyasal, ekonomik, ideolojik, kültürel, düşünsel, vb. açılımlarıyla birçok metin üretilmişse de o birikime […]

Bu yazı, Birikim dergisinin Mayıs 2020 sayısında yayımlanmıştır.       Devletin bize de korona salgınının değdiğini kabullendiği ilk “covid-19” olgu paylaşımından (11 Mart 2020) bir hafta sonrasıydı sanırım, Gazete Duvar’dan Mühdan Sağlam, evlerine kapanmış New-Yorklulardan (Türkiyeli) genç bir psikolog hanımla konuşuyordu. Salgın dolayısıyla Manhattan, 5. Cadde, vs. in cin top oynarken o da evinde bir başına, […]